Otomatik Katılım Sistemi (OKS):

  • 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren başlayan Otomatik Katılım Sistemi (OKS) Türkiye’de 45 yaş altındaki, özel ve kamu kesiminde çalışan tüm bireylerin işverenleri aracılığıyla otomatik olarak BES’e (bir emeklilik planına) dahil edilmesine olanak veriyor. Otomatik BES’e giriş zorunlu. Çıkış ise iki aylık ‘cayma süresi’ içinde ve cayma süresinden sonra dilediği bir zamanda çalışanın takdirine bağlı.
  • Otomatik BES’e katılan bir çalışanın ücretinden kesilecek asgari katkı payı tutarı, ‘prime esas kazancın yüzde 3'ü kadar. Bu da 2017 yılı başı itibariyle yaklaşık 50 TL’ye karşılık geliyor. Çalışan buna karşılık isterse daha yüksek bir oranda katkı payı kesilmesini işverenden talep edebiliyor.
  • Otomatik BES’e dahil olmuş bir çalışan, gönüllü BES’teki diğer emeklilik sözleşmeleri gibi yüzde 25 devlet katkısından yararlanıyor. Ancak, yüzde 25 devlet katkısına ek olarak cayma hakkını kullanmayıp sistemde kalmaya devam edenler, bir defaya mahsus 1.000 TL de ekstra devlet katkısı elde ediyor. Bununla birlikte, hesabındaki birikimi en az 10 yıllık düzenlenecek ‘yıllık gelir sigortası’ kapsamında almayı tercih edenlere emeklilikte, birikiminizin yüzde 5’i kadar ilave devlet katkısı ödenecek.
  • Otomatik katılımda, devlet katkısı hesabı, ‘taahhüt’ ve ‘ilişkili hesap’ olmak üzere iki ayrı hesapta takip ediliyor. Devlet katkısı, önce getirileri TÜFE’ye endekslenmiş taahhüt hesabında, mahsuben kayıt altına alınıyor. Daha sonra devlet katkısı hak ediş sürelerine uygun olarak, çalışanın devlet katkısı ilişkili hesabına nakden aktarılıyor ve bu nakit, ‘devlet katkısı fonu’nda değerlendiriliyor.
  • Otomatik BES’li olan ve fon tercihinde bulunmayan bir çalışana öncelikle anlaşma yapılan emeklilik şirketi tarafından faizli ve faizsiz iki seçenekli olmak üzere ‘başlangıç fonu’ sunuluyor. Bu da ‘faizli fon’ (başlangıç fonu) ve ‘faizsiz fon’ (başlangıç katılım fonu) olarak iki şekilde kurulabiliyor.
  • Otomatik Katılım Sistemi’nde çalışanların yönetilen fonlarından sadece ‘fon işletim gider kesintisi’ yapılıyor. Bunun dışında da başka bir kesinti yapılamıyor. Çalışanlara sunulan tüm fonlar için azami yıllık fon işletim gider kesintisi oranı da yüzde 0,85 olarak uygulanıyor.



Gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi (BES):

  • Gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ise adı üzerinde ‘gönüllü’ bir sistem. Türkiye’de 2003 yılından beri uygulanıyor. Tasarruf yapabilen ve 18 yaşını doldurmuş tüm bireylerin ister bir işyerinde çalışsın, isterse çalışmasın sisteme dahil olmasına olanak tanıyor. Gönüllü BES’e katılmak için OKS’de olduğu gibi sisteme giriş zorunluluğu yok.
  • Gönüllü BES’e özgür iradesiyle katılan bir birey, kendi gelir düzeyi, tasarruf yeteneği ve yaşına uygun olarak emeklilik şirketine ödenecek katkı payı miktarını kendisi belirliyor. Bu miktar, emeklilik şirketlerinin ürünlerine (emeklilik planlarına) göre değişmekle birlikte, OKS’deki ‘prime esas kazancın yüzde 3'ünden daha fazla düzeyde.
  • Gönüllü BES’e dahil olan bir birey, sadece sisteme düzenli olarak ödediği katkı payının yüzde 25’i kadar devlet katkısından yararlanabiliyor. Bireyin, OKS’de olduğu gibi 1.000 TL ek gelir (cayma hakkını kullanmayıp sistemde kalanlara bir defaya mahsus ödenen) elde etmesi gibi bir durum söz konusu değil.
  • Gönüllü BES’te yüzde 25 devlet katkısı, katkı payının ödenmesinden sonra direkt olarak katılımcının hesabına nakden yatırılıyor ve bu nakit, ‘devlet katkısı fonu’ alınarak değerlendiriliyor.
  • Gönüllü BES’e katılan bir birey, emeklilik sözleşmesi yaparken anlaşma yaptığı emeklilik şirketinin kendisine sunduğu emeklilik fonları arasından kendi yaşına ve risk düzeyine uygun şekilde bir fon tercihinde bulunuyor. Tercihte bulunmayan bireye ‘standart fon’ sunulabiliyor.
  • Gönüllü BES’te bireyin sistemde kurduğu ilk sözleşmesi için kendisinden ‘giriş aidatı’ alınabiliyor. Ayrıca, sisteme ödenen katkı payları üzerinden ‘yönetim gider kesintisi’, (ara verme durumunda) ‘ek yönetim gideri kesintisi’, ‘ara verme kesintisi’ bunlarla birlikte ‘fon toplam gider kesintisi’ gibi kesintiler yapılabiliyor.