İşveren grup emeklilik sözleşmelerinde işveren çalışanı adına katkı payı ödeyebilir. 7 yıldan fazla olmamak üzere ‘hak kazanma’ süresi belirleyebilir. Ancak işveren grup emeklilik sözleşmesi katılımcıları %30 devlet katkısını alamaz.

Otomatik katılım sisteminde ise işveren çalışanları adına katkı payı ödeyemez. Sadece çalışanların ücretlerinden kestiği katkı paylarını BES şirketine aktarmakla yükümlüdür. Otomatik katılım sisteminde çalışanlar %30 devlet katkısına hak kazanır.

Otomatik katılım sistemine, Türk vatandaşı veya 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 28 nci maddesi kapsamında, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre, çalışanlar dahil olur.

Otomatik katılım kapsamına aşağıdaki tarihlerde kademeli geçiş uygulandı. Bu tarihlerde gerekli çalışan sayısına sahip olan işverenler bir emeklilik şirketiyle sözleşme imzalayarak çalışanlarını sisteme dahil ettiler.

a) Çalışan sayısı bin ve üzerinde olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/1/2017 tarihinden itibaren,
b) Çalışan sayısı ikiyüzelli ve üzerinde ancak binden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/4/2017 tarihinden itibaren,
c) Çalışan sayısı yüz ve üzerinde ancak ikiyüzelliden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/7/2017 tarihinden itibaren,
ç) Çalışan sayısı elli ve üzerinde ancak yüzden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/1/2018 tarihinden itibaren,
d) Çalışan sayısı on ve üzerinde ancak elliden az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/7/2018 tarihinden itibaren,
e) Çalışan sayısı beş ve üzerinde ancak ondan az olan bir işverene bağlı olarak çalışanlar 1/1/2019 tarihinden itibaren, otomatik olarak emeklilik planına dahil edildiler.

Mevcut düzenlemelere göre 5 kişinin altında çalışana sahip işyerleri kapsam dışında kalacak. Yani çalışanlarını ‘otomatik katılım’ sistemine dahil etmeyecekler.

Bir işyerinde (merkez ve şubeler, bağlı birimler dahil olmak üzere ) en güncel SGK bildirgesinde yer alan toplam çalışan sayısı (TC vatandaşı şartı aranmaksızın geçici ve mevsimlik işçiler dahil olmak üzere ) göz önüne alınarak ‘otomatik katılım’ kapsamına girip girmeyeceğinin tesbiti yapılır.

Çalışan katkı payı SGK primine esas kazancının %3’dür. Çalışanın maaşı üzerinde haciz/nafaka gibi kesintiler olsa da prime esas kazancı üzerinden katkı payı kesintisi yapılır. İsteyen çalışan daha yüksek oranda katkı payı kesilmesini işvereninden talep edebilir.

Katkı payı en geç çalışanın ücretinin ödeme gününü takip eden işgünü işveren tarafından banka aracılığıyla Bireysel Emeklilik Şirketince bildirilmiş tek bir hesaba aktarılır.

Taşeron işçilerin bordro işlemleri ilgili taşeron işveren tarafından yapılıyorsa, taşeron firmadaki toplam SGK’lı çalışan sayısına bakılır. Yok eğer, bordro işlemleri asıl işveren tarafından yapılıyorsa, asıl işverenin çalışan sayısının hesabında dikkate alınır.

Bir işverene bağlı olarak çalışan mevsimlik işçiler de otomatik katılım kapsamına girmektedir. Ancak bir işverene bağlı olmadan, sigorta primlerini kendileri ödeyen tarım işçileri otomatik katılım kapsamında değildir.

Birden fazla işyerinde çalışanlar her bir işyerinde ayrı ayrı otomatik katılım kapsamında sisteme dahil edilecektir. Çalışan arzu ederse otomatik katılım kapsamındaki sözleşmelerinin hepsini devam ettirebilir veya istediklerinden 2 aylık süre içinde ‘cayma’ hakkını kullanarak çıkabilir.

Evet, TC vatandaşı, SSK veya devlet memuru olarak çalışanlar, gönüllü BES sözleşmesine sahip olsalar bile otomatik katılım kapsamında tekrar sisteme dahil edilirler.

Hayır, Otomatik katılım kapsamında sadece çalışanın ücretinden asgari olarak prime esas kazancının %3’ü kadar kesinti yapılabilir. Çalışan isterse daha yüksek katkı payı ödeyebilir. Ancak ‘ek katkı payı’ yatıramaz.

Çalışan katkı payı ödemeye ara verebilir. Sisteme ilk defa girilen iki aylık dönemde ara verme talebinde bulunulamaz. Ara verme talebinden sonra çalışanın ücretinden katkı payı kesintisi yapılmaz. Ara verme talebi, en geç talep tarihini izleyen ikinci ücret ödemesinden itibaren çalışanın yeniden katkı payı ödemesi talebine kadar geçen süreye kadar veya ara vermeyi talep ettiği süre boyunca uygulanır. Ara verme dönemi için süre kısıtı uygulanmaz. Ücretsiz izin vb. sebeplerle çalışanın ücret almadığı süreler ara verme olarak değerlendirilmez.

Hayır, İşverenler çalışan adına herhangi bir ödeme yapamaz. Otomatik katılım kapsamında işverenler çalışanların ücretlerinden yapacakları katkı payı kesintilerini zamanında ( katkı payının kesildiği günü takip eden iş gününde) bireysel emeklilik şirketine aktarmakla yükümlüdür.

Otomatik katılım sözleşmeleri, ana kural olarak sadece işverenler tarafından farklı bir emeklilik şirketine aktarılabilir. Çalışanlar aynı işverenle çalıştıkları sürece, işverenin seçtiği bireysel emeklilik şirketliyle çalışmak durumundadır. Ancak iş değişikliği sözkonusu olduğunda, çalışan yeni işverenin bağlı olduğu bireysel emeklilik şirketine sözleşmesini aktararak, eski sözleşmesinden kaynaklanan kazanılmış haklarını devam ettirir.

Otomatik katılımda işveren çalışanlarını farklı emeklilik planlarına dahil edebilir. Ancak plan değişikliği sadece işveren tarafından yapılır. Çalışanlarca işyeri değişikliği ve faizli/faizsiz yatırım aracı tercihi nedeninin dışında plan değişikliği yapılmaz.

Evet, katılımcılar isterlerse yılda en fazla 12 kez katkı paylarını yönlendirdikleri fonlarını değiştirebilirler. Katılımcılar fon dağılım değişikliği hakkını, portföy yönetim şirketine devredebilirler. Söz konusu talep portföy yönetim şirketine iletilmek üzere BES şirketine yapılır.

1 Temmuz 2021 tarihinde yürürlüğe giren BEFAS Platformu ile 2 Ocak 2022 tarihinden itibaren faizli emeklilik planı sahibi katılımcılar başka BES şirketlerinin fonlarını tercih edebilecek. 1 Nisan 2022 tarihi itibariyle de faizsiz emeklilik planı katılımcıları BEFAS’tan fon tercihi yapabilecek.

Çalışan ödemiş olduğu katkı paylarını ve hesabına ait diğer bilgileri, şirketin internet sitesinden kendisine verilen şifre ile takip edebilir. Ayrıca, şirket tarafından 3 ayda bir gönderilecek “çalışanları bilgilendirme notu” ile çalışanlara ödedikleri katkı payı ile ilgili bilgilendirme yapılacaktır. Takasbank internet sitesinde ise çalışanların birikimini takip edebileceği bir portal bulunmaktadır. Bu portala e-devlet şifresi ile giriş mümkündür.