Fonlar, bireysel katılımcılara yönelik bireysel emeklilik fonu veya grup emeklilik sözleşmesinde tanımlanmış taraflar için grup emeklilik yatırım fonu şeklinde kurulabilir. Grup Emeklilik Yatırım Fonları işyeri veya belirli meslek grupları bazında, sektörel bazda, ya da fon paylarının belirli kişi ya da gruplara tahsis edilmesi yoluyla oluşturulabilir.

Hayır, Katılımcılar kendi risk ve getiri kapasitelerine uygun yatırım fonlarını tercih edeceklerdir. Fonların getirisi konusunda herhangi bir garanti verilmemektedir.

Çalışanlar başlangıçta ilk iki aylık süre için faizli/faizsiz seçeneklerde başlangıç fonları tercih etmek zorundadır. İki aylık süre sonunda katılımcı fon dağılım değişikliği yapmaz ise, birikimleri 10 ay daha başlangıç fonunda değerlenmeye devam eder. (Fon dağılım değişikliği yapmak isteyen çalışanlar kendilerine sunulan risk profil anketlerini yanıtlayarak ve anket sonuçları bağlayıcı olmamak kaydıyla faizli/faizsiz seçeneklerde olmak üzere başlangıç fonları, OKS Standart fonlar ve dört farklı risk kategorisindeki değişken fonlara yatırım yapabilir.) Sistemde bir yılını tamamladığı halde fon dağılım değişikliği yapmayan çalışanın fonları birinci yılın sonunda otomatik olarak OKS standart fona aktarılır. Çalışan fon dağılım değişikliği yapana kadar fonları Standart fonlarda değerlenmeye devam eder. 2 Ocak 2022 itibariyle OKS çalışanlarından faizli emeklilik planı sahipleri BEFAS’tan fon tercih edebilir.

Nisan 2022 tarihi itibariyle de katılım emeklilik planı sahipleri BEFAS’tan tercih yapabilecekler.

-Vadeli mevduat ve katılma hesabı

-Kamu ve özel borçlanma araçları, ters repo işlemleri

-Takasbank para piyasası işlemleri

-Ortaklık payları yani hisse senetleri

-Kıymetli madenler ile kıymetli madenlere ve gayrımenkule dayalı varlıklar

-Türev araç işlemleri ve varantlar

-Yatırım Fonu katılma payları

-Türev işlemlerin nakit teminat ve primleri

-Kira sertifikaları

-Varlığa Dayalı Menkul Kıymetler

-Varlık Teminatlı Menkul Kıymetler

-SPK tarafından belirlenen diğer yatırım araçlarına yatırım yapabilirler.

Devlet katkısı fonunun asgari %70’i kamu borçlanma araçları, gelir ortaklığı senetleri ve kira sertifikalarında, en az %10’u BİST 100, BİST Sürdürülebilirlik, BİST Kurumsal Yönetim, BİST Katılım endekslerindeki hisse senetlerinde değerlendirilir. Hisse senedi oranı portföyün %15’ini aşamaz. En fazla %20’si mevduat, banka bonosu ve BİST 100 (veya BİST Katılım) hisse senetlerinde değerlendirilir.

Kural olarak fon tercihini çalışan yapar. Ancak otomatik katılım sisteminde çalışan fon tercihini işverene de bırakabilir:

-Başlangıçta iki aylık cayma süresi içinde, çalışan veya işverence tercih edilen fonlar (faizli/faizsiz) başlangıç fonlarında değerlendirilecek.

-Devamında çalışan fon tercihi yapmaz ise 10 ay daha başlangıç fonunda kalabilir. (isteyen çalışanlar sistemde bulundukları süre boyunca başlangıç fonunda kalabilirler.)

-Bir yılını dolduran ve fon tercihi yapmayan çalışanların birikimleri çalışan veya işverence tercih edilen (faizli/faizsiz) standart fonlara yönlendirilecek.

-Çalışan cayma süresinin sonunda başlangıç fonu veya standart fondan ayrılma talebinde bulunabilir. Başlangıç fonu ve standart fondan ayrılmak isteyenlere ‘risk profil anketi’ sunulur. Anket sonucu bağlayıcı olmamak üzere çalışan Muhafazakar, Dengeli, Agresif ve Atak/dinamik/büyüme kategorilerindeki değişken fon seçeneklerini tercih edebilir.

-iki aylık cayma süresinde faizli ve faizsiz başlangıç fonları: Cayma süresinin sonunda herhangi bir fon tercihinde bulunmayan çalışanların birikimleri takip eden 10 ay boyunca başlangıç fonunda değerlendirilmeye devam eder. Talep eden çalışanlar sistemde kaldıkları sürece başlangıç fonunda yatırıma devam edebilirler.

-Bir yılını dolduran ve herhangi bir fon tercihinde bulunmayan çalışanların birikimleri faizli ve faizsiz OKS standart fonlara yönlendirilir. Başlangıç fonu ve standart fonlardan ayrılmayı tercih eden çalışanlara ‘risk profil anketleri’ sunulur. Anket sonucu bağlayıcı olmamak kaydıyla çalışanın birikimi değişken fonlara yönlendirilir.

-BES şirketleri faiz içeren değişken fonlardan (Muhafazakar, Dengeli, Atak/dinamik/Büyüme ve Agresif olmak üzere) dört adet farklı risk kategorisinde fon kurmak zorundadır. Faizsiz değişken fonlarda da Atak/Dinamik/Büyüme ve Agresif fon olmak üzere iki adet fonla birlikte toplamda 6 adet değişken fon seçeneği söz konusu olacaktır.

Fon malvarlığından fon portföyünün yönetimi ile ilgili emeklilik şirketine ödenecek olan fon işletim gideri ve aşağıda belirtilenler dışında harcama yapılamaz.

-Kurul Kayda alma ücreti,

-Fon kuruluşunu müteakip mevzuat gereği yapılması zorunlu tescil ve ilan giderleri,

-Portföydeki varlıkların veya bunları temsil eden belgelerin nakil ve nakle bağlı sigorta giderleri

-Portföydeki varlıkların saklanması için ödenen ücretler,

-Portföye alım satım komisyonları

-Varlıkların nakde çevrilmesi ve transferinde ödenen ücretler,

-Alınan kredilerin faizi,

-Fon vergi mükellefi ise ise ödenen vergiler,

-Bağımsız denetim kuruluşlarına ödenen denetim ücreti

-Kurulca uygun görülecek diğer harcamalar.

Fon işletim gider kesintisi oranı bir yıl için azami %0,85 olup, fon toplam gider kesintisi yıllık %1,09 oranını aşamaz.

Evet, çalışanlar isterlerse yılda en fazla 12 kez katkı paylarını yönlendirdikleri fonlarını değiştirebilirler. Çalışanlar fon dağılım değişikliği hakkını, portföy yönetim şirketine devredebilir veya birikimlerini robot danışmanlar aracılığıyla yönetebilir. Söz konusu talepler BES şirketine yapılır.

1 Temmuz 2021 tarihinde yürürlüğe giren BEFAS Platformu ile 2 Ocak 2022 tarihinden itibaren faizli emeklilik planı sahibi katılımcılar başka BES şirketlerinin fonlarını tercih edebilecek. 1 Nisan 2022 tarihi itibariyle de faizsiz emeklilik planı katılımcıları BEFAS’tan fon tercihi yapabilecek.

1 Temmuz 2021 tarihinde yürürlüğe giren BEFAS Platformu ile 2 Ocak 2022 tarihinden itibaren faizli emeklilik planı sahibi çalışanlar başka BES şirketlerinin fonlarını tercih edebilecek. 1 Nisan 2022 tarihi itibariyle de faizsiz emeklilik planı sahibi olan çalışanlar BEFAS’tan fon tercihi yapabilecek.