Emeklilik döneminde bireylerin refah seviyerinin korunmasını ve yarattığı fonlarla ülke ekonomisine katkı sağlamayı amaçlayan BES, Türkiye’de hızla büyüyor. Özellikle “devlet teşviği” avantajı ile sektöründe sıçrama yaşatan BES, küçük birikimleriyle büyük tasarruflar oluşturmak isteyenlerin her geçen gün ilgisini daha da çekiyor. BES’e ilgiyi arttıran gelişmeler bununla da sınırlı değil. Otomatik katılımın da BES’te çıtayı yükselttiği görülüyor. Öte yandan BES konusu bu kadar gündemdeyken, yatırımcısı için gerçeklerle mitleri ayırt etmek zor hale gelebiliyor. İşte bu noktada profesyonellerin değerlendirmeleri önem kazanıyor. Ata Portföy Genel Müdürü Mehmet Gerz ile BES’te mitler ve gerçekleri konuştuk. Finans piyasalarına yatırım yapmanın teknik ve zor bir konu oldğuna değinen Gerz, “Genellikle aceleci karakteri olan insanlar uzun vadeli yatırım yaparken en önemli zaafları ortaya çıkmaktadır. Son 20 yılda gelişen davranışsal finans psikolojiyi işin içine katarak insani zaafları giderme konusunda önemli başarılar elde edilmektedir. BES alanında yanlış bilinen doğruları saptarsak doğru reçeteler önermek mümkün olabilir” diyor. İşte BES’te mitler ve gerçeklerden bazıları...

MİT: İnsanlar emeklilik dönemi için ne kadar tasarruf etmeleri gerektiğini bilirler. GERÇEK: Emeklilik dönemi için çoğu insan aile, SGK maaşı veya kiralanabilir konuta güvenirken, özellikle üniversite mezunu ve bilinçli belli bir kesim BES’e girmektedir. Her halukarda kişiler ne kadar tasarruf etmeleri gerektiğini tam kestiremiyorlar. Bu konuya yönelik pratik yönlendirmelere ihtiyaç var.

MİT: BES’te yatırımcılar fonlarını yılda altı kez değiştiriyor. GERÇEK: BES’te fonlarınızı yılda altı kez değiştirebilirsiniz. Bunu çoğu katılımcı için bir hak değil bir yük olarak görmek daha doğru olur. Dünyada ve Türkiye’de BES’e katılan kişilerin yüzde 90-95’i bu hakkı kullanmamaktadır. Kişilerin risk profilini saptayıp fon seçimine gerek bırakmayan çözümlere ihtiyaç var. BES’teki esnek fonlar buna uygun bir yapı sunuyor.

MİT: BES fon getirisi konusunda çıkan raporlar müşteriyi bilgilendiriyor. GERÇEK: BES fon getirisi konusunda müşteriyi ilgilendirmeyen analizler çıkıyor. Müşteriyi fonların toplu getirisi değil, kendi portföy getirisi ilgilendiriyor. Müşterilerin portföy getirilerinin, devlet katkısı ayrı tutularak şeffaf ve anlaşılır bir şekilde raporlanması gerekir.

MİT: Milyonları finansal okur yazar yapmak eğitimle mümkündür. GERÇEK: BES’te 7 milyon; OKS’de 2,5 milyon derken Türkiye’de yaklaşık 10 milyon insan sermaye piyasalarına dolaylı olarak dahil oldu. Davranışsal finansa göre milyonları finansal okur yazar yapmaya çalışmak idealist bir düşünceden ileri gidemez. Çok daha gerçekçi bir çözüm olan bağımsız yatırım danışmanlığı şirketlerine, mevzuatla sağlıklı bir çalışma çerçevesi çizilmelidir. Böylece hem BES hem de sermaye piyasası gelişiminde önemli bir boşluk doldurmak mümkündür.